لعل

اسپینل(لعل)

اسپینل گوهری کمتر شناخته شده است و این واژه دارای معنا و ریشه مبهمی است، در زبان یونانی به معنای جرقه و در زبان لاتین به معنای نقطه است. اسپینل در رنگ های مختلف موجود است ولی رنگ مرغوب آن قرمز یاقوتی است. اسپینل به رنگ صورتی نیز یافت شده و انواع صورتی سیر آن بسیار ارزان تر از سفایر صورتی است. فلزات رنگ زا در این کانی آهن و کروم و کبالت می باشند. انواع آبی رنگ این کانی در برابر حرارت حساس بوده و رنگ خود را از دست می دهند.

اسپینل بی رنگ در طبیعت وجود ندارد و اسپسنل های سبز سیر تا سیاه و مات به اسامی سیلانیت و پلئوناست خوانده می شود. انواع قهوه ای این کانی پیکونیت، زرد آن روبیسل و قرمز روشن آن بالاس روبی خوانده می شود.

گانو اسپینل، اسپینل آبی یا آبی ارغوانی است که در سال 1937 یافت شده و حاوی مقادیر زیادی فلز روی می باشد.

شناخت اسپینل به عنوان یک کانی مستقل حدود 150 سال قبل صورت گرفت. قبلاً تصور می شد که اسپینل یکی از انواع یاقوت سرخ می باشد، چون همیشه با آن در معادن همراه است. اسپینل سرخ که می تواند رقیبی برای یاقوت باشد و در رنگ کاملاً مشابه آن است از نظر قیمت بسیار ارزان تر از یاقوت سرخ است. در حال حاضر یک اسپینل 5 قیراطی با کیفیت عالی حدود 600 تا 1000 دلار در قیراط قیمت دارد ولی یاقوت سرخ با همین کیفیت  و وزن، قیراطی 10000 تا 12000 دلار به فروش می رسد. تفاوت قیمتی حدود 10 برابر.

جالب است بدانید که بسیاری از یاقوت های سرخ درشت و مشهور جهان در واقع اسپینل هستند. به عنوان نمونه؛ یاقوت پرنس سیاه که 5 سانتی متر طول دارد و بیضی شکل می باشد، یاقوت تیمور به وزن 361 قیراط که هر دو این جواهرات در تاج و تخت انگلستان است(بلورهای نتراشیده اما جلا یافته) و نگین اشک ویتل باخر که در تاج پادشاهی اتریش جای داده شده همگی در حقیقت اسپینل سرخ رنگ هستند.

اسپینل های مصنوعی از سال 1920 میلادی به بازارهای جهانی عرضه شده و به سرعت بر اهمیت تجاری آن ها افزوده می گردد، چون به جای اسپینل طبیعی و برخی کانی های مشابه استفاده می شوند. اما اشخاص خبره به آسانی می توانند از روی خواص اپتیکی و میزان ضریب شکست این کانی را از انواع مشابه تفکیک کنند. با این حال ممکن است کانی هایی به اشتباه اسپینل برداشت شوند که می توان به آمتیست، کریزوبریل، گارنت، یاقوت سرخ، سفایر و توپاز اشاره کرد.